-
1 җиңел металлар
лёгкие мета́ллы (алюминий, магний, калий, натрий и т. п.) -
2 затлы металлар
благоро́дные мета́ллы (золото, серебро, платина) -
3 металл
м -
4 металл
металл || металлический; хара металлар чёрные металлы; өҥнөөх металлар цветные металлы; металтан оҥоһук изделие из металла; металл килбэҥэ металлический блеск. -
5 җиңел
1. прил.1) лёгкий, нетяжёлый ( по весу)җиңел капчык — лёгкий мешо́к
җиңел материаллар — лёгкие материа́лы
2) лёгкий, ре́звый, прово́рный, энерги́чныйҗиңел адымнар — лёгкие шаги́
3) лёгкий, нетру́дный ( не требующий физических и умственных усилий)җиңел эшкә күчү — перейти́ на лёгкую рабо́ту
җиңел табышмак — лёгкая (проста́я) зага́дка
4) лёгкий, легкопереноси́мый (болезнь, рана, боль)җиңел яра — лёгкая ра́на
5) лёгкий, едва́ заме́тный, е́ле улови́мый, е́ле ощути́мыйҗиңел җил — лёгкий ветеро́к
җиңел томан — лёгкий (негусто́й) тума́н
6) лёгкий, беззабо́тный, беспе́чныйҗиңел тормыш — беззабо́тная жизнь
7) разг. чо́кнутый, тро́нутый, свихну́вшийся ( человек)акылга җиңел — умо́м тро́нутый
8) в составе сложных слов легко-җиңел эрүчән — легкопла́вкий
җиңел атлет — легкоатле́т
2. нареч.җиңел ышанучан — легкове́рный
1) легко́, ре́зво, прово́рноҗиңел йөрү — ходи́ть (дви́гаться) прово́рно
җиңел хәрәкәтләр белән — лёгкими движе́ниями
2) про́сто, легко́, без осо́бых уси́лийэшне җиңел башкару — выполня́ть рабо́ту легко́
мәсьәләне җиңел чишү — легко́ реши́ть зада́чу
җиңелчә киенгән — легко́ оде́тый
•- җиңел машина
- җиңел аңлаешлы
- җиңел арба
- җиңел атлетика
- җиңел металлар
- җиңел сәнәгать
- җиңел промышленность
- җиңел туфрак••җиңел акыллы — несерьёзный, легкомы́сленный, ве́треный
җиңел акыллылык — легкомы́слие
җиңел аяктан — см. җиңел кулдан
җиңел баштан — спья́ну, по пья́нке
җиңел булып китү — см. җиңеләю
җиңел җайдан гына — сра́зу, не откла́дывая в до́лгий я́щик
җиңел карау (уйлау) — относи́ться несерьёзно
җиңел котылу — легко́ отде́латься
җиңел кәсеп (җиңел һөнәр) — лёгкое ремесло́, непы́льная рабо́та
җиңел куллы — лёгкая рука́ (о человеке, приносящем удачу)
җиңел мал табучы — люби́тель лёгкой нажи́вы, люби́тель поживи́ться
җиңел сөякле — лёгкий на́ подъём, подви́жный, лёгкий на́ ногу
җиңел сулап җибәрү (җиңел сулап кую) — вздохну́ть с облегче́нием
җиңел укылышлы — разбо́рчивый (по́черк)
- җиңел кулданҗиңел холыклы — легкове́рный; легкомы́сленный
-
6 затлы
1. прил.1) благоро́дный; родови́тый, благоро́дного происхожде́ния ( о людях); родови́тый, зна́тныйзатлы адәм баласы — из благоро́дной семьи́
затлы гаилә — благоро́дная семья́
затлы нәсел уст. — дворя́нского происхожде́ния, аристокра́т
затлы дворян — родови́тый дворяни́н
2) перен. воспи́танный, благоро́дный, культу́рныйбөтенләй затлы кешеләргә ошамаганнар — совсе́м не похо́жи на воспи́танных люде́й
3) благоро́дный, поро́дистый, чистокро́вный, племенно́й ( о животных)затлы (нәсел) күгәрченнәр — благоро́дные го́луби
затлы (нәсел) ат — поро́дистый конь
4) ка́чественный, це́нный, драгоце́нный, добро́тный, дорого́й; роско́шный, бога́тыйзатлы ефәк шәл — роско́шная шёлковая шаль (шёлковый плато́к)
затлы запонка — драгоце́нные за́понки
өстендә затлы кием — на нём добро́тная оде́жда
2. нареч.өстәлдә затлы эчемлекләр — на столе́ дороги́е ви́на
1) воспи́танно, культу́рноүзен затлы тоту — вести́ себя́ культу́рно (воспи́танно)
2) роско́шно, бога́то; до́рого, добро́тнозатлы киенү — роско́шно (бога́то, до́рого) одева́ться
•- затлы әйберләр
- затлы дворяннар
- затлы кешеләр
- затлы металлар -
7 йодлы
-
8 кушылма
1. сущ.1) смесь; сплав; концентра́ттөрле азыклар кушылмасы — смесь ра́зных кормо́в
металлар кушылмасы — сплав мета́ллов
2) при́месьмонда ниндидер кушылма бар — здесь есть кака́я-то при́месь
3) хим. соедине́ние2. прил.фосфор кушылмалары — фо́сфорные соедине́ния
сме́шанныйкушылма азык — сме́шанный корм
-
9 рентгенография
сущ.; спец.рентгеногра́фия || рентгенографи́ческийметаллар рентгеногра́фиясе — рентгеногра́фия мета́ллов
рентгеногра́фия бүлеге — рентгенографи́ческий отде́л; отде́л рентгеногра́фии
-
10 селтеле
прил.1) щелочно́й, содержа́щий щёлочь, образу́ющий щёлочьселтеле су — щелочна́я вода́
селтеле туфрак — щелочна́я по́чва
селтеле металлар — щелочны́е мета́ллы
2) спец. щелочно́й ( действующий с помощью щёлочи)селтеле аккумулятор — щелочно́й аккумуля́тор
-
11 сирәк
1. прил.1) ре́дкийсирәк кунак — ре́дкий гость
сирәк агачлар — ре́дкие дере́вья
сирәк теш — ре́дкие зу́бы
сирәк сакал — ре́дкая (жи́дкая) борода́
сирәк чәчләр — ре́дкие во́лосы
2) разрежённыйсирәк һава — разрежённый во́здух
3) перен. ре́дкий, едини́чный; исключи́тельныйсирәк очрак — ре́дкий слу́чай
бу турыда сирәк кеше генә белә — об э́том зна́ют немно́гие (лю́ди)
4) ре́дкий, ре́дкостныйсирәк була торган сәләт — ре́дкостные спосо́бности
2. нареч.сирәк металлар — ре́дкие мета́ллы
ре́дко; и́зредкасирәк күренү — появля́ться ре́дко
- сирәк урмансирәк килү — приходи́ть ре́дко
- сирәк очрый торган -
12 төсле
I прил.1) име́ющий определённый цвет; определённого цве́тасары төсле — жёлтого цве́та
яшел төсле — зелёного цве́та
2) с местоименными и наречными определениями: какого-л. ви́да, о́блика, о́бразани төсле кыз ул? — како́го о́блика она́ - э́та де́вушка?
II 1. нареч.бар да шул төсле — все таки́е же (все тако́го же ви́да)
о́бразом2. прил.ул башка төсле сөйли — он говори́т други́м о́бразом (иначе, по-другому)
1) цветно́й, не чёрно-бе́лыйтөсле фильм — цветно́й фильм
2) цветно́й ( не имеющий в своём составе железа - о металлах и сплавах)төсле металлар — цветны́е мета́ллы
•- төсле тәнлеләр IIIпослелог, соответствующий русским предлогам как, подо́бный, подо́бен, ка́к быҗен төсле — как чёрт; подо́бный чёрту
очып китәр төсле — ка́к бы хо́чет улете́ть; ка́жется, что улети́т
-
13 чүкелүчән
-
14 электролиз
сущ.; хим.электро́лиз || электро́лизный (цех; процесс)электро́лиз бакыр — электро́лизная медь
электро́лиз металлар — электролити́ческие мета́ллы
-
15 эрозия
сущ.; геол.; тех.; мед.эро́зия (процесс поверхностного разрушения чего-л.)туфрак эро́зиясенә каршы көрәш — борьба́ про́тив эро́зии по́чвы
җил эро́зиясе — ветрова́я эро́зия
металлар эро́зиясе — эро́зия мета́ллов
тире эро́зиясе — эро́зия ко́жи
-
16 эрүчән
прил.1) раствори́мыйэрүчән матдәләр — раствори́мые вещества́
2) пла́вкийэрүчән металлар — пла́вкие мета́ллы
-
17 өҥнөөх
-
18 алхимия
жалхимия (урта гасырларда гади металлардан кыйммәтле металлар ясарга маташкан мистик тәгълимат) -
19 благородные металлы
затлы металлар (алтын, көмеш, агалтын) -
20 веский
-ая; -ое1) авыр, саллы, тос2) нигезле, төпле, саллы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
җиңел — 1. Авырлыгы зур булмаган, авыр түгел, аз үлчәүле. Юка, нәфис (тукыма тур.) 2. Тиз, җитез хәрәкәт итә торган; киресе: авыр, салмак. Бернинди тоткарлыксыз, көчәнүсез булган, җитез җ. адымнар белән 3. Күп көч сорамый торган, ансат җиңелрәк эш табу.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
затлы — 1. Асыл зат нәселеннән булган, яхшы нәсел дип саналган. Яхшы тәрбия алган, тәрбияле, эчке культуралы 2. Яхшы токымлы (хайваннар, кошлар тур.) 3. Кыйммәтле, асыл. Югары сыйфатлы һәм материалы яхшы булган. рәв. Матур, яхшы итеп затлы киенү. ЗАТЛЫ… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бронза — Бакырга кургаш һ. б. металлар кушып коелган эретмә. БРОНЗА ЧОРЫ – Кешелек тарихында металл куллана башлауның иң борынгы чоры (әле тимер билгеле булмаган) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вагранка — Чуен һәм төсле металлар эретү яисә эшләнмәләрне яндырып чыныктыру өчен махсус мич … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиз — Бакырга цинк кушып яки кайвакытта башка металлар (кургаш, аккургаш, тимер һ. б.) өстәп коелган эретмә. с. Җиз төсендәге, сары (чәч, сакал һ. б.). ҖИЗ ЕЛАН … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колчедан — Тимер, никель, бакыр һ. б. металлар белән күкерт, шулай ук сөрмә, мышьяк кушылмалары катнашмасыннан торган минералларның уртак атамасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
прииск — Кыйммәтле казылмалар, ташлар, металлар табыла торган урын алтын п. сы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
прииска — Кыйммәтле казылмалар, ташлар, металлар табыла торган урын алтын п. сы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төсле — (ТӨСЛЕЛЕК) (ТӨСЛЕЛӘНҮ) – I. с. 1. Нин. б. бер төсе булган. Нин. б. бер төстә булган. Ак һәм карадан башка төстә булган төсле фильм 2. Тимер һәм аның эретмәләренә кермәгән барлык металларга бәйләнешле төсле металлургия 3. Нин. б. йөзле, килбәтле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
флюс — I. мед. Бозык теш төбе үлекләп, яңак шешү. II. ФЛЮС – 1. Катнашмаларның эрүен тизләтү һәм шлак барлыкка китерү өчен рудага кушыла торган матдә 2. Аккургаш йөгертеп, эретеп ябыштырганда металлар өстендә барлыкка килә торган оксидлардан арындыру… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыныгу — (ЧЫНЫКТЫРУ) – 1. Бик югары температурада кыздырганнан соң суынып, тагын да катырак, сыгылмалырак һәм ныгракка әйләнү (кайбер металлар һәм металл әйберләр тур.) 2. Авыр, кыен шартларны кичерә ала торган, чыдамлыга әйләнү. Дөрес физик тәрбия юлы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге